Begaafdheid gaat om wie je bent, hoe je denkt, hoe je voelt en leeft. (Hoog-)begaafde kinderen ontwikkelen zich al vanaf hun babytijd anders. Kennis daarvan is van belang om te begrijpen wat zij nodig hebben om een fijne kindertijd en schooltijd te hebben.
Alleen als een hoogbegaafd kind goed in zijn vel zit, kan en durft het te laten zien wat het kan, komt het goed tot leren. Hoogbegaafde kinderen kunnen zich anders voelen, eenzaam en soms zelfs dom. Ze zijn zich (nog) niet altijd bewust van hun talenten of hoe ermee om te gaan. Ze kunnen de lat voor zichzelf hoog leggen en dan niet begrijpen hoe het komt dat andere kinderen hén niet begrijpen.
Een begaafdheidsonderzoek kan inzicht geven bij een vermoeden van kenmerken van (hoog-)begaafdheid van je kind en als er daarbij specifieke vragen of zorgen zijn, zoals mijn kind:
- verveelt zich snel op school, is er wel voldoende uitdaging?
- wil meer leren en zich echt verdiepen in onderwerpen
- komt teleurgesteld, moe en prikkelbaar uit school
- is perfectionistisch, heeft last van faalangst
- piekert, denkt diep na, maakt zich snel zorgen
- voelt zich vaak onbegrepen door anderen
- voelt zich anders dan anderen en voelt zich alleen
- laat op school niet zien wat thuis wel lukt
- scoort op school lager dan verwacht, is dit 'onderpresteren'?
- is vermoedelijk ook hoogbegaafd, het zit in onze familie
- loopt zo ver voor op klasgenootjes, kan misschien wel een klas overslaan
- zou misschien opbloeien in een plusklas of voltijds- HB onderwijs?
Professioneel psychologisch onderzoek
Een onderzoek naar hoogbegaafdheid bestaat uit 2 sessies onderzoek met als eerste intelligentie onderzoek (IQ test, observaties) en aanvullend psychologisch onderzoek met ander testmateriaal, observaties en vragenlijsten.
Tijdens het onderzoek wordt het kind door Iris geobserveerd:
- hoe pakt het kind nieuwe taken aan?
- hoe is de aandacht en de concentratie?
- hoe laat het kind zichzelf zien, in taal en emoties?
- hoe gaat het kind om met uitdagingen?
- hoe kijkt het kind naar zichzelf en naar eigen prestaties?
Een onderzoek naar hoogbegaafdheid is meer dan alleen een intelligentie-onderzoek. Iris gaat dieper in op de eigenschappen die veel worden gezien bij kinderen met kenmerken van hoogbegaafdheid en die ook juist het (plezier in) leren kunnen belemmeren. Er wordt een breder beeld gevormd van de persoonlijkheid van het kind: creatief denken, motivatie en betrokkenheid op taken, gevoeligheid, autonomie behoefte, hoge lat, perfectionisme, rechtvaardigheidsgevoel en kritische houding. Tevens kan een onderzoek worden uitgebreid om de ontwikkeling breder in kaart te brengen, zoals de executieve functies, de sociale en emotionele ontwikkeling en het gedrag of responsiviteit, wederkerige sociale interactie en communicatie..
Expertise hoogbegaafdheid en ontwikkelingsuitdagingen
Een onderzoek naar hoogbegaafdheid vraagt specifieke vaardigheden en kennis van een onderzoeker. Iris is ECHA specialist hoogbegaafdheid en heeft jarenlange ervaring met hoogbegaafde kinderen. Als ouders ben je er daardoor van verzekerd dat de testuitslag samen met de belangrijke observaties een betrouwbaar beeld geeft van de capaciteiten van het kind. Iris heeft ook ruime ervaring met (vermoedelijk) 'dubbel- bijzondere' kinderen zoals kinderen met kenmerken van ADHD en Autisme.
Meteen vanaf binnenkomst besteedt Iris aandacht aan het kind om te zorgen dat het zich op zijn of haar gemak voelt: een gesprekje of spelletje om kennis te maken, voordat een test begint. Tijdens de test blijft Iris daarbij alert op signalen van faalangst, perfectionisme, ontwijken van uitdaging en zal altijd op een zorgvuldige manier doorvragen. Ook observeert Iris aandacht en concentratie, regulatie van gedrag en interactie en contact name en communicatie. Zie voor meer informatie over het intelligentie onderzoek de uitleg bij aanbod 'Intelligentie'.
Specialistische begeleiding
Wanneer uit het onderzoek blijkt dat er sprake is van hoogbegaafdheid, dan kan het helpen om er meer kennis van te hebben, beter te begrijpen wat dat kan betekenen voor het dagelijks leven. Zowel voor ouders als voor het kind, kan Iris specialistische begeleiding op maat bieden. Individuele begeleiding van een kind wordt altijd gecombineerd met ouderbegeleiding.
Goed ontwikkelde executieve functies zijn een belangrijke voorspeller van schoolsucces, vaak nog belangrijker dan het intelligentieniveau. Hoogbegaafde kinderen hebben door hun ontwikkelingsvoorsprong en manier van denken en leren vaak te weinig kans gehad voor een goede ontwikkeling van deze regulatiefuncties, de hogere denkprocessen die nodig zijn om activiteiten te plannen en aan te sturen, zoals werkgeheugen en de impulsbeheersing. Tevens beleven hoogbegaafde kinderen de wereld heel intens, zijn hun emoties heel intens en kan inzicht in en leren reguleren van spanning helpen.
Hoogbegaafde kinderen ontwikkelen zich vaak asynchroon en in sprongen: de ontwikkelingsleeftijd kan sterk variëren en om goed tot leren te komen is aansluiting bij die ontwikkeling van belang en vooral de verwachtingen van de omgeving kunnen belastend zijn voor een kind. Een kind kan gaan denken ‘ik kan het toch niet, ik doe het toch nooit goed genoeg’, zich gaan aanpassen aan de omgeving of zich afzetten tegen leren en daardoor steeds meer onderpresteren of zelfs uitvallen in het onderwijs.
Door een hogere intelligentie en de andere manier van leren durven hoogbegaafde kinderen soms geen nieuwe dingen te doen, die zij niet in één keer kunnen omdat zij niet willen falen en het meteen perfect willen doen. Ook zijn er hoogbegaafde kinderen die creatief heel slim zijn, maar daardoor op school de reguliere manieren van leren maar niet kunnen begrijpen. Het is daarom van groot belang dat ook hoogbegaafde kinderen al van jongs af aan een goede begeleiding krijgen om een goede basis te leggen voor een leven lang leren.
De begeleiding van hoogbegaafde kinderen is altijd op maat, toegespitst op de specifieke hulpvraag en 'evidence based practice': er wordt naar het hele kind gekeken en het professioneel handelen is gebaseerd op actuele kennis uit de wetenschap. Iris maakt in begeleidingstrajecten gebruik van protocollen en psychologisch (test-)materiaal zoals genormeerde vragenlijsten om doelgericht te werken en voortgang te meten. Vaak is er sprake van een combinatie van begeleidingstechnieken en methodieken. Voor meer informatie over deze mogelijkheden, zie onder aanbod 'Jeugdhulp'.